Το όνειρο είναι μια κατάσταση όπου ο χρόνος είναι σφιχτός και ο χώρος έχει στενέψει. Γι αυτό μέσα στα όνειρα γίνονται άλματα και νομίζουμε πως είναι ακαταλαβίστικα.
Ο Μέντελσον μπήκε στο πάνθεον των μεγάλων συνθετών μόλις δεκαεπτά ετών*, όταν διάβασε κι έπειτα συνέθεσε μουσική για το "Όνειρο θερινής νύχτας" του Σαίξπυρ, το οποίο είχε βρει σε κάποιο ράφι της πλούσιας βιβλιοθήκης των γονιών του. Μπήκε στο πάνθεον διότι κατάφερε να αποδώσει την ατμόσφαιρα του έργου με μόλις δέκα λεπτά μουσικής. Μπήκε στο πάνθεον χωρίς να υπήρχε καμμιά απαίτηση να γράψει τίποτα άλλο μετά από αυτό, πράγμα που δεν έκανε φυσικά. Μπήκε στο πάνθεον διότι χρησιμοποίησε τα μουσικά του μέσα με τον ιδανικό τρόπο για να περιγράψει το διάφανο πέπλο με τέσσερις μόλις συγχορδίες, που όχι σαν τοίχος, ξεχωρίζει το όνειρο από την πραγματικότητα, το αλαφροίσκιωτο των ξωτικών με γρήγορα στακάτο περάσματα στα έγχορδα, τη βασιλική πομπή των Αθηνών με σφιχτό φανφαρώδη τρόπο, τον έρωτα με ένα μελιστάλαχτο θέμα που λιώνει και απλώνεται, τον παιχνιδιάρικο θίασο που παίζει θέατρο μέσα στο θέατρο, και φυσικά το γκάρισμα του συμπαθούς γαιδουριού**. Μπήκε στο πάνθεον όμως, κυρίως, διότι ενώ ήταν ένα ανήλικο παιδί, κατανόησε αυτή τη στενότητα και το σφίξιμο του χώρου και του χρόνου μέσα στο όνειρο, και που απέδωσε στο τέλος του έργου αυτή τη λεπτή χροιά, επανεκθέτοντας στην coda τη σφιχτή φανφαρώδη μουσική της πομπής των Αθηνών με πιο απλωμένο και χαλαρό τρόπο, σε σημείο μάλιστα να αλλάξει τις ρυθμικές αξίες, και τα όγδοα να τα μετατρέψει σε τρίηχα τετάρτων, δημιουργώντας την εικόνα ενός λιονταριού που τεντώνεται μετά τον ήρεμο ύπνο του και τραβάει στη λίμνη να πιει νερό, συνεχίζοντας την αμέριμνη ζωή του.
Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο ο Μπετόβεν, μερικά χρόνια νωρίτερα είχε περιγράψει το θάνατο του Κοριολανού σε αντίστοιχη μουσική για το θέατρο. Άλλωστε ο Ύπνος και ο Θάνατος ήταν αδέρφια κατά τους αρχαίους οπότε ίσως η ζωή να είναι ένα όνειρο μέσα στον αιώνιο ύπνο και άρα όλα τα όνειρα δεν είναι παρά, όνειρα μέσα σε όνειρο.
* ο Μότσαρτ είχε μπει κι αυτός στο πάνθεον δεκαεπτά Μαίων αφού είχε συνθέσει τη Συμφωνία αρ.25, και όπως και ο Μέντελσον έφυγαν νωρίς
** τον ίδιο τρόπο για να αποδώσει το γκάρισμα του γαιδουριού χρησιμοποίησε εξήντα χρόνια αργότερα ο Σεν Σανς στο "Καρναβάλι των ζώων"
Ο Μέντελσον μπήκε στο πάνθεον των μεγάλων συνθετών μόλις δεκαεπτά ετών*, όταν διάβασε κι έπειτα συνέθεσε μουσική για το "Όνειρο θερινής νύχτας" του Σαίξπυρ, το οποίο είχε βρει σε κάποιο ράφι της πλούσιας βιβλιοθήκης των γονιών του. Μπήκε στο πάνθεον διότι κατάφερε να αποδώσει την ατμόσφαιρα του έργου με μόλις δέκα λεπτά μουσικής. Μπήκε στο πάνθεον χωρίς να υπήρχε καμμιά απαίτηση να γράψει τίποτα άλλο μετά από αυτό, πράγμα που δεν έκανε φυσικά. Μπήκε στο πάνθεον διότι χρησιμοποίησε τα μουσικά του μέσα με τον ιδανικό τρόπο για να περιγράψει το διάφανο πέπλο με τέσσερις μόλις συγχορδίες, που όχι σαν τοίχος, ξεχωρίζει το όνειρο από την πραγματικότητα, το αλαφροίσκιωτο των ξωτικών με γρήγορα στακάτο περάσματα στα έγχορδα, τη βασιλική πομπή των Αθηνών με σφιχτό φανφαρώδη τρόπο, τον έρωτα με ένα μελιστάλαχτο θέμα που λιώνει και απλώνεται, τον παιχνιδιάρικο θίασο που παίζει θέατρο μέσα στο θέατρο, και φυσικά το γκάρισμα του συμπαθούς γαιδουριού**. Μπήκε στο πάνθεον όμως, κυρίως, διότι ενώ ήταν ένα ανήλικο παιδί, κατανόησε αυτή τη στενότητα και το σφίξιμο του χώρου και του χρόνου μέσα στο όνειρο, και που απέδωσε στο τέλος του έργου αυτή τη λεπτή χροιά, επανεκθέτοντας στην coda τη σφιχτή φανφαρώδη μουσική της πομπής των Αθηνών με πιο απλωμένο και χαλαρό τρόπο, σε σημείο μάλιστα να αλλάξει τις ρυθμικές αξίες, και τα όγδοα να τα μετατρέψει σε τρίηχα τετάρτων, δημιουργώντας την εικόνα ενός λιονταριού που τεντώνεται μετά τον ήρεμο ύπνο του και τραβάει στη λίμνη να πιει νερό, συνεχίζοντας την αμέριμνη ζωή του.
Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο ο Μπετόβεν, μερικά χρόνια νωρίτερα είχε περιγράψει το θάνατο του Κοριολανού σε αντίστοιχη μουσική για το θέατρο. Άλλωστε ο Ύπνος και ο Θάνατος ήταν αδέρφια κατά τους αρχαίους οπότε ίσως η ζωή να είναι ένα όνειρο μέσα στον αιώνιο ύπνο και άρα όλα τα όνειρα δεν είναι παρά, όνειρα μέσα σε όνειρο.
* ο Μότσαρτ είχε μπει κι αυτός στο πάνθεον δεκαεπτά Μαίων αφού είχε συνθέσει τη Συμφωνία αρ.25, και όπως και ο Μέντελσον έφυγαν νωρίς
** τον ίδιο τρόπο για να αποδώσει το γκάρισμα του γαιδουριού χρησιμοποίησε εξήντα χρόνια αργότερα ο Σεν Σανς στο "Καρναβάλι των ζώων"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου